YÜZME
Yüzme eyleminin tam olarak ne zaman başladığı kesin bir tarih olarak belirtilmemiş olsa da, tarih ‘’doğuştan itibaren’’ olarak belirtir. Dünyamızın 4 te 3 ünün su olduğunu düşünürsek ve canlıların sudan karaya evrildiğini de göz önünde bulundurursak ‘’doğuştan itibaren’’ deyimi çok da yanlış sayılmaz.
Geçmiş çağlarda insanoğlu temel ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken suyla tanıştı ve suyu derinlemesine keşfetti. Suyu beslenme, korunma gibi durumlarda kullandığı bilinmektedir. İlk insanlar daha doğmadan önce anne karnında yüzmeye alışık olan yapımız sayesinde, yüzme eylemine çok kolay bir şekilde uyum sağlamıştır. Yüzme adına bulunan ilk önemli belgeler M.Ö 9000 yıllarına dayanmaktadır. Şimdiye kadar bulunmuş en eski eserler Libya da mağara duvarlarına kazılarak yapılmış eserlerdir. Bu eserleri incelendiğinde günümüz yüzme sporunun stillerinden biri olan kurbağalama tekniğine çok benzerlik gösterdiği gözlenmiştir. Yüzme ilk ne zaman bulundu sorusunun yanıtı olarak kısmen bu bilgi verilebilir.
Eski çağlara baktığımızda özellikle Sparta, Pers ve Atina uygarlıklarının bıraktıkları çok fazla resim, yazı ve hikayeye rastlıyoruz. Yüzmenin ihtiyaç olarak kabul görüldüğü ve çok uygulandığı sonuçlarına varıyoruz. Yönetimlerin küçük yaştaki çocuklara yüzme öğretmeye önem verdiği ve bu eğitimler için çaba gösterdiği yazıtlarda paylaşılmıştır. Öyle ki Eski Çin’de 10 yaşına kadar yüzme, 15 yaşına kadar da dalmayı öğrenme zorunluluğu getiren kanıtlar bulunmuştur. Birçok inanışta ve dini kitapta ise yüzmenin önemine değinen kısımlar bulunmaktadır. Bu şekilde gelişerek günümüze kadar denizcilik alanında, savaş sırasında farklı stratejiler gelişmesinde, ganimet, değerli görülen eşyaların saklanmasında vb. gibi birçok alanda yüzmeye ihtiyaç duyulmuştur.
Yüzme ve yüzücü kelimeleri ilk olarak 1578 yılında ‘’ Yüzücü ya da Yüzme Sanatı Üzerine Bir Diyalog’’ adında bir kitap yazan alman bir profesör tarafından bahsedilmiştir. Bu kitapta yüzme stilleri olarak kesin bir açıklama yapılmasa da yüzmenin öneminden bahsedilmiştir.
Yüzme Tarihinde Gerçekleşen Önemli Olaylar:
YÜZME STİLLERİ/TEKNİKLERİ
Serbest Stil/Tekniği:
1840-1850 yıllarında kurbağalama tekniğinden farklı olarak “Over” yüzme tekniği geliştirilmiştir. Bu teknikte, vücut yan yatay pozisyonda olup, tek bir kol yukarıdan vücudun yanında bacaklara doğru suyu çekerek hareket eder, diğer kol ise sabit kalır. Bacak hareketi, yan kurbağalama bacak hareketine benzer. 1873 yılında “Trudgeon” tekniği ilk defa uygulanmıştır.
En bilinen ve hızlı yüzülen stildir. Kolların baş üzerinden çıkartılarak öne doğru atılması ve suyun geriye doğru çekilmesidir. Ayaklar ise bu sırada aşağı yukarı hareketleriyle suya girip çıkar. Bu işlemleri yaparken nefes alma da önemli bir konudur. Nefes alma tekniğinin bilinmesi gereklidir.
Serbest yüzme stili, kişinin attığı kulaçlar ve ayak hareketleriyle yüzdüğü bir tekniktir. Ayaklar ancak yüzde onluk bir hız sağlarken güç kollardadır ve kulaçlar asıl yüzmeyi gerçekleştiren unsurdur.
Bu stil su altında kol çekme, süpürme gibi hareketleri ile gerçekleşir. Süpürme hareketleri aşağı doğru, içeriye doğru ve yukarı doğru gerçekleşir.
Sırtüstü Stil/Tekniği:
Sırtüstü yatay pozisyonu kullanarak suda ilerleme, en eski zamanlardan beri bilinmektedir. Sırtüstü yüzme hakkındaki ilk bilgiler 1538 yılında Nicolas Wynman’ın “Colymbetes” adlı kitabında verilmiştir. Ayrıca, ünlü pedagog Guts Muths da sırtüstü yüzme tekniğinin özellikle cankurtarma için çok önemli olduğunu söylüyordu. Sportif açıdan sırtüstü yüzme tekniğinin kurbağalama yüzme tekniği ile birlikte, XIX. yüzyılın ilk yarısında başladığı bilinir. Aslında o zaman kullanılan teknik, kurbağalama tekniğinin sırtüstü versiyonuydu. Bu stilin gelişiminde İngiliz Yüzme Ekolü’nün önemli bir katkısı vardır. Krawl yüzme tekniğinin ortaya çıkması ile beraber, Krawl’da kullanılan hareketler sırtüstü stiline adapte edilmeye başlanmıştır.
Kol ve bacaklar serbest yüzme stilinin tam ters şeklidedir. Baş suyu üzerinde olmak durumundadır. Nefes tekniğine ihtiyaç yoktur. Suyun üzerine yatılır, eller başa doğru yakınlaştırılır ve geriye doğru hareketler ayakların yardımı ile gerçekleşir. Bu stilde ayaklar ve ayak parmakları suyun altında olmalıdır. Bel dik tutulmalıdır çünkü bu pozisyon ayak çırpmayı kolaylaştırır. Kollar geriye atılır ve avuç içleri de mümkün olduğunca açık olmalıdır. Bu pozisyon yüzmeyi kolaylaştırır.
Kurbağalama Stil/Tekniği:
Yüzme öğretimi ile ilgili yazılan ilk kitapta (yazar Nicolas Wynmann) kurbağalama yüzme tekniğinden bahsedilmektedir. Yazarın kurbağalamada kullanılan hareketleri bir kurbağanın hareketlerine benzetmesi, bizim bildiğimiz yüzme stilinden bahsedildiğine inandırmaktadır. XIX. yüzyılda sportif yüzme ile ilgili ilk resmi bilgiler çıkmaya başladığında, kurbağalama hareketlerinin özellikle uzun mesafelerde kullanıldığı söylenmektedir. Bilinen en eski üzme tekniği olan kurbağalama yüzme, Olimpiyat Oyunları programında ancak 1904 yılında, 440 yard yarışı olarak yer almaya başlamıştır. 1908 yılında 200 m, yarışı, 60 yıl sonra 1968 yılında 100 m yarışı olarak hak ettiği yeri alır.
En yavaş yüzme stilidir. İsmi gibi kurbağa yüzüşüne benzer. Diğer yüzme şekillerinin tersine bacak ve kollar yanlara doğru açılır ve yüzme başlar. Yüzücü bu stilde ayaklarıyla ve elleriyle daireler çizerek su üzerinde ilerleme kat eder. Eller bu noktada önemlidir. Üç farklı el hareketi vardır: yükselme, küçülme ve uzanma şeklindedir. Eller bu hareketleri yaparken ayaklar ise daireler çizerek yüzmeyi destekler. Kollar ve ayaklar aynı anda öne doğru gitmelidir. Bu stilde dönüş hareketleri çift el şeklinde olmak durumundadır.
Kelebek Stil/Tekniği:
Yüzme tekniklerinin arasında en yeni olan, kelebek yüzme, 1935 yılında Uluslararası Yüzme Federasyonu’nun kurbağalama-kelebek kural ayırımı yapıldığında meydana çıkmıştır. Aynı yılda ABD’de Amerikan antrenör David Armbuster’ın yüzücüsü Jack Sieg kelebek temellerini atmıştır.
En fazla enerji ve efor gerektiren yüzme stilidir. Her vuruşta pozisyon farklılaştığından ötürü tek bir hareket tarzı yoktur. Ayaklar mümkün olduğunca bitişiktir ve yüzerken aşağı yukarı hareketlerle girip çıkar. Kollar ise yandadır. Bu stilde bel duruşu ve gerektiğinde dönme hareketi çok mühimdir. Kelebek stilinde iki kol aynı anda hareket eder. Yüzme bilmeyen, az tecrübeli ya da iyi yüzemeyen insanlar için bu stil hiç uygun değildir. Öğrenilmek istendiğinde mutlaka bir yüzme antrenörden yardım alınmalı lazım gelir. Çünkü en zor yüzme stilidir.
Olimpik Havuz Nedir?
Ölçüleri (uzunluk ve derinlikleri) Uluslararası Yüzme Federasyonu (FINA: Federation Internationale de Natation) Standartları ile belirlenen yarışma ve antrenman havuzlarına verilen addır. Dünyanın ilk kapalı yüzme havuzu 1862 yılında İngiltere’de inşa edilmiştir. Olimpik havuz, kısa kulvar ve uzun kulvar (yarı olimpik ve tam olimpik) olmak üzere ikiye ayrılır. Açık ve kapalı olarak ta inşaa edilebilmektedir. Diğer yüzme havuzu türlerine ek olarak; atlama platformları, işaret bayrakları ve seperatör gibi çeşitli aksesuarlar kullanılarak, ulusal ya da uluslararası müsabakalara uygun tesisler haline getirilebilmektedir.
Olimpik Yüzme Havuzu Ölçüleri:
Tam olimpik (uzun kulvar) olarak da adlandırılırlar. Uluslararası standartlar için Olipik Yüzme Havuzu ölçüleri; 25 metre en, 50 metre boy ve 2 metre (minimum) derinlik şeklindedir. Minimum 21mx50m boyutlarında olabilir. Her biri 2,5 metre genişliğinde 10 kulvara sahiptir. Yarışlar esnasında kenar dalgalanmalarının yarışçıları etkilememesi için ortadaki 8 kulvar kullanılır, ilk ve son kulvarlar kullanılmaz. Su sıcaklığı: 25 °C – 27 °C arasındadır.
Boy:50metre
Derinlik:2metre
Susıcaklığı:25°C–27°C
Kulvar sayısı: 10
Kısa kulvar havuzları olarak da adlandırılırlar. Uluslararası standartlar için Yarı Olipik Yüzme Havuzu ölçüleri; 12,5 metre en, 25 metre boy ve 2 metre (minimum) derinlik şeklindedir. Uluslararası müsabakalar için yapılanların derinliği minimum 2 metre iken değişken derinlikli (1,5m-2,5m) yapılanlar da mevcuttur. Her biri 2,5 metre genişliğinde 5 kulvar bulunur. Uygulamada 16mx25m boyutlarında ve altı kulvarlı antrenman havuzları olarak inşaa edilmektedir. Su sıcaklığı: 25 °C – 27 °C arasındadır.
Boy: 25 metre
Derinlik: 2 metre
Su sıcaklığı: 25 °C – 27 °C
Kulvar sayısı: 5
Kısa adı FINA (Uluslararası Yüzme Federasyonu) olan ve 1908 yılında Londra’da kurulan federasyonun merkezi İsviçre-Lozan’dır. Yüzme, dalma, yüksek atlama, senkronize yüzme, su polosu, açık su ve ustalar olmak üzere 7 disiplinde Uluslararası yüzme yarışmalarını düzenleyen kuruluştur. Yüzme kurallarına ve genel bilgilere ulaşmak için: https://www.fina.org/ dan ulaşabilirsiniz.
